Alex Dancyg in memoriam

Alex Dancyg, 2012.
Autor: Robert Szuchta.

Ośrodek „Brama Grodzka-Teatr NN” i Dom Konferencji w Wannsee-
Miejsce Pamięci i Edukacji, dedykują tę wystawę naszemu współpracownikowi, koledze i przyjacielowi Alexowi Dancygowi.

Alex urodził się w Warszawie w 1948 r. Opuścił Polskę wraz z rodziną w 1957 r. i rozpoczął życie w kibucu w Izraelu. Był rolnikiem i historykiem, edukatorem z zakresu historii Holokaustu w Instytucie Yad Vashem oraz przewodnikiem grup młodzieży z Izraela do Polski. Jako syn ocalałych z Zagłady, którego członkowie rodziny zostali zamordowani podczas akcji „Reinhardt”, był osobiście związany z historią Holokaustu. Będąc człowiekiem o podwójnej tożsamości żydowskiej i polskiej, stał się aktywnym twórcą dialogu polsko-żydowsko-izraelskiego.

Rodzina mojego ojca została zamordowana w Treblince. Oni są z getta warszawskiego. Nawet nie pamiętam dokładnie jak oni się wszyscy nazywali. Nie mam żadnego zdjęcia. Nie mam nic. Ale jeżeli ja jadę do Treblinki, żeby poznać mojego dziadka, to jestem idiotą! Mój dziadek nie urodził się w Treblince! On został zamordowany w Treblince. W Treblince zginęła cała cywilizacja żydowska. To była ogromna cywilizacja Żydów europejskich i najwięcej było w Polsce, we wschodniej Europie. Przebogata cywilizacja, nie zawsze piękna, bo nie wszyscy byli tam poeci i malarze, część to byli alfonsy i prostytutki. I to wszystko razem zginęło. To się nie wskrzesi. Można robić filmy, pisać książki i dysertacje doktorskie, i trzeba! Ale trzeba mówić właśnie co tutaj zginęło, i jak. A to jest ten wymiar, co trzeba go w jakiś sposób dotykać – to życie przez 800 lat działo się na ziemiach polskich.

Alex Dancyg, ur. 1948 Warszawa, nagr. 2021

7 października 2023 r. Alex Dancyg został uprowadzony i wzięty do
niewoli przez Hamas podczas ataku terrorystycznego na Izrael. 21 lipca
2024 r. został oficjalnie uznany za zmarłego.

_

Kolekcja zdjęć Aleksa Dancyga
Kolekcja zawiera fotografie archiwalne przedstawiające rodzinę Aleksa, jego osobę oraz fotografie okolicznościowe. Zdjęcia zostały wykonane w Polsce i Izraelu.
Kolekcja zdjęć Aleksa Dancyga

Biogram
Alex Dancyg urodził się 21 lipca 1948 roku w Warszawie. Ojciec, Marcin (Mordechaj) Dancyg, był prawnikiem, pracował jako sędzia wojskowy, a następnie adwokat. Matka, Nina (Nycha) z domu Welczer, była historyczką. Rodzice okupację niemiecką przeżyli na Kresach Wschodnich, ukrywając się pod fałszywym nazwiskiem. Miał starszą siostrę Edytę (ur. 1941). Po wojnie rodzina mieszkała w Warszawie na Mokotowie, następnie przeprowadzili się na ulicę Waryńskiego.
W 1957 roku, kiedy miał dziewięć lat, rodzina wyjechała do Izraela. W Izraelu Alex Dancyg skończył szkołę i studiował historię na Uniwersytecie im. Ben Guriona w Beer Szewie. Był członkiem lewicującej organizacji młodzieżowej Ha-Szomer Ha-Cair. Odbył obowiązkową służbę wojskową. Jako spadochroniarz uczestniczył w kilku kolejnych wojnach prowadzonych przez Izrael. Był współpracownikiem Instytutu Yad Vashem, aktywnym uczestnikiem dialogu polsko-żydowskiego. W 1986 roku, po trzydziestu latach nieobecności, wrócił do Polski w roli tłumacza z jedną z pierwszych grup izraelskiej młodzieży. Kilka lat później, w 1990 roku, Instytut Yad Vashem i izraelskie ministerstwo edukacji zaproponowały Dancygowi prowadzenie kursów dla przewodników opiekujących się grupami Izraelczyków przyjeżdżających do Polski.
Mieszkał w kibucu Nir Oz na południu Izraela. Pracował jako specjalista od nawadniania pól uprawnych. Z żoną Rachel doczekali się czwórki dzieci: trzech synów – Bena, Matiego i Juvala i córki – Li oraz jedenaściorga wnuków. Był bohaterem filmu Krzysztofa Bukowskiego  „Czytając Sienkiewicza na pustyni Negev” i audycji radiowej Marty Rebzdy „Podwójna tożsamość”.
7 października 2023 roku Alex Dancyg został porwany przez Hamas. 22 lipca 2024 roku potwierdzono informację o jego śmierci w Strefie Gazy.